Yerba mate – co to jest?

Jak parzyć yerbę?

Yerba mate ma wielu miłośników. W czym tkwi jej sekret? Czy ten nieco gorzki w smaku napój może korzystnie wpływać na zdrowie? Sprawdź, dlaczego warto pić yerbę i jak ją parzyć, by zachęcała do kolejnych łyków.

Czym tak naprawdę jest yerba mate?

Yerba mate, znana jako herbata paragwajska, ma tysiące miłośników na całym świecie. Do jej przygotowania wykorzystuje się susz z liści i pędów ostrokrzewu paragwajskiegoIlex paraguariensis – naturalnie rosnącego na obszarze Ameryki Południowej. To wiecznie zielone drzewo wykazuje wysoki potencjał odżywczy.

Tradycję picia yerba mate zapoczątkował lud Indian Guarani. Przedstawiciele tego ludu dary rośliny nazywali świętym zielem. Spożywanie yerby traktowali jak część ceremonii. W specjalnym naczyniu mate (matero lub guampa), wykonanym z drewna Palo Santo, z wkręconą bambusową rurką zwaną bombillą, zaparzano (nie zalewano wrzątkiem!) suszone liście i gałązki ostrokrzewu paragwajskiego. Drugie zalanie wodą (po zaparzeniu) wypijał gospodarz ceremonii, kolejne przekazywano pozostałym osobom, zgodnie ze stopniem ich godności[1].

Dziś yerbę można przygotowywać w domowych warunkach i niekoniecznie służy jako „fajka pokoju”. Pijemy ją, by pobudzić się do życia, dla relaksu bądź po prostu dla charakterystycznego smaku. Można ją zaparzać, jak dawniej, w naczyniu mate i z bombillą, co ma tę zaletę, że podczas picia przez rurkę nie są wciąga się fusów herbaty. Ewentualnie yerbę można przygotować w zaparzaczu, kubku z sitkiem, a nawet w zwykłej szklance.

Niepowtarzalny smak yerba mate albo się kocha, albo… od niego stroni. Herbata może zrażać do siebie, gdy jest nieprawidłowo zaparzona. Jeśli chcesz zacząć przygodę z yerbą, niżej znajdziesz wskazówki, jak przygotowywać napar.


[1] https://ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2011/4/br%204-2011%20s.%201105-1110.pdf

Spożywaj ją śmiało – to ekologiczny i ekonomiczny wybór. Jest równie dobra w smaku co mineralna i wykazuje podobne do niej wartości. Zawiera minerały, jak magnez, wapń, sód, siarczany czy fluorki. Może beż żadnych obaw stać się podstawą naszej codziennej diety[1]. Spożywanie kranówki zmniejszy generowanie odpadów i nie uszczupli domowego budżetu. Jeszcze jedna zaleta kranówki – jest powszechnie dostępna.

Jeśli należysz do miłośników bąbelków, możesz także przyczynić się do ochrony środowiska, nie tracąc przyjemności z picia wody gazowanej. Do jej przygotowania potrzebny ci będzie jedynie saturator.

Czy woda z kranu jest zdatna do picia? Sprawdź! >>>


[1] https://dietetycy.org.pl/woda-dlaczego-taka-wazna/

Dlaczego warto pić yerbę?

Yerba mate wyróżnia się wartościowym składem chemicznym. Od odmiany ostrokrzewu zależy, jak bardzo jest bogata i jakie substancje w niej przeważają.

Yerba jest przede wszystkim pełna antyoksydantów i stanowi dobre źródło składników mineralnych.

Zawiera między innymi:

  • kwas chlorogenowy – antyoksydant, działa przeciwbakteryjnie i pozytywnie wpływa na metabolizm glukozy;
  • kofeinę;
  • kwas kawowy;
  • saponiny;
  • rutynę;
  • kwercetynę;
  • teobrominę;
  • kwasy linolowy i alfa-linolenowy;
  • selen;
  • cynk;
  • mangan;
  • witaminy E i C[1] [2].

Dzięki bogatej formule yerba mate wykazuje właściwości prozdrowotne. Dowiedziono, że:

  • pomaga w spalaniu tkanki tłuszczowej;
  • dostarcza organizmowi nienasyconych kwasów tłuszczowych;
  • działa przeciwzapalnie – między innymi ze względu na zawartość saponin;
  • liście ostrokrzewu paragwajskiego zapobiegają powstawaniu nowotworów;
  • chroni przed zatruciami pokarmowymi i infekcjami, wywołanymi przez bakterie, grzyby i pasożyty;
  • dzięki wysokiej zawartości kofeiny pobudza tak samo jak kawa, poprawia pamięć, koncentrację i niweluje uczucie zmęczenia[3].


[1] https://ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2011/4/br%204-2011%20s.%201105-1110.pdf

[2] https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-55a97802-8983-4fec-aaeb-1679d70f3020/c/Health_properties_of.pdf

[3] https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-55a97802-8983-4fec-aaeb-1679d70f3020/c/Health_properties_of.pdf

Mam ochotę na yerba mate! Jak parzyć yerbę?

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z yerbą, możesz najpierw wybrać mieszankę ziół, aby nie zrazić się do nowego smaku. Yerba mate bywa wzbogacana o miętę, suszone owoce, naturalne olejki i aromaty. Nie zmieniają one jej właściwości, ale pomagają stopniowo przyzwyczaić się do specyficznego, lekko gorzkiego, czasem nawet cierpkiego, posmaku.

Na początek możesz także sięgnąć po łagodniejsze odmiany yerby, na przykład Mate Green, Suave czy Mananita[1].

Przygotuj odpowiednie naczynie do zaparzania. Nie powinno mieć pojemności większej niż 300 ml. Możesz wybrać zwykły kubek, ale miej na uwadze, że trudno będzie ci wówczas pić yerbę bez spożywania fusów. Praktyczniejsze będą: zaparzacz, kubek z sitkiem do ziół bądź specjalne naczynie do yerba mate, czyli mate i bombilla.


[1] https://ymt24.pl/ile-yerba-mate-do-naczynia

Jak parzyć yerba mate? Wskazówki

Najistotniejsza w przygotowaniu naparu yerba mate jest temperatura wody. Suszu nigdy nie zalewaj wrzątkiem, ponieważ straci swój smak oraz wartości odżywcze i zdrowotne.

Ile yerby sypać, by nie była zbyt mocna?

W pierwszych spotkaniach z yerba mate zaleca się, by kopczyk suszu obejmował połowę lub maksymalnie ¾ objętości naczynia. Przeważnie będzie to około 20-30 gramów, w zależności od stopnia zmielenia części roślin.

Z czasem, gdy przyzwyczaisz się do smaku yerby, możesz zwiększać ilość suszu do naparu. Zachowaj jednak umiar, ponieważ ostrokrzew paragwajski to źródło kofeiny.

Yerba mate – temperatura parzenia

Aby przygotować napar, nie zalewaj suszu wrzątkiem. W 100°C yerba mate traci swoje właściwości. Przygotowywanie yerby we wrzątku może także nawet dwukrotnie zmniejszyć stężenie kofeiny.

Optymalna temperatura do parzenia suszu to 70-80°C.

Wówczas nie traci on znacząco wartości[1] [2]. Na początek zaleca się też wykorzystanie wody o dużo niższej temperaturze – około 40°C. Zalewanie wykonuj spokojnymi ruchami i powoli. Najlepiej wlewaj wodę po ściance naczynia.


[1] https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2012/3/1001-1005.pdf

[2] https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-55a97802-8983-4fec-aaeb-1679d70f3020/c/Health_properties_of.pdf

Ile parzyć yerba mate? Długość parzenia

Przykładnym czasem parzenia yerby jest… 45 minut[1]. Po upływie 3-5 minut od zaparzenia, czyli pierwszego zalania, susz możesz delikatnie uklepać, by umocnić tworzącą się ściankę z zioła. Będzie się ona podnosić do góry i pozostawiać esencję na dnie naczynia. Gdy używasz mate i bombilli, pamiętaj, by drugie zalewanie nie przekroczyło poziomu suszu[2].

Co ciekawe, po wypiciu yerby, nie musisz wyrzucać fusów do kosza – możesz ją ponownie zaparzyć, nawet 8-9 razy. To duża przewaga nad tradycyjną herbatą. Wielokrotnie zalewany susz wciąż wykazuje dość dobre właściwości, ale z każdym parzeniem traci coraz więcej cennych składników. Dowiedziono, że przy drugim, trzecim i każdym kolejnym zalewaniu spada, między innymi, ilość polifenoli i antyoksydantów[3].


[1] https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2012/3/1001-1005.pdf

[2] https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2012/3/1001-1005.pdf

[3] https://conference-ivhs.gumed.edu.pl/attachment/attachment/87172/Plakat_Wplyw_parzenia_na_potencjal_antyoksydacyjny_naparow_yerba_mate.pdf

Jaka woda będzie najlepsza do yerba mate?

Woda użyta do yerby może bez obaw pochodzić z domowego kranu. Napój możesz standardowo przygotować na ciepło – o temperaturze 40 lub 70-80°C. W upalne dni warto wybrać chłodniejszą wodę. Owszem, yerba mate nie musisz parzyć na gorąco. Możesz równie dobrze sięgnąć po chłodną lub lodowatą wodę – wtedy otrzymasz tak zwane terere[1].

Jeśli chcesz wykorzystać wodę najlepszej jakości, nie rezygnuj z kranówki. Po prostu przefiltruj ją. Filtracja pozbędzie się z wody z kranu niekorzystnych dla zdrowia cząsteczek.


[1] https://www.yerbamatestore.pl/blog/jak-parzyc-yerba-mate

Yerba mate i BRITA – wyjątkowe połączenie

Aby przefiltrować kranówkę do przygotowania yerba mate, skorzystaj z filtrów BRITA. Redukują twardość wody, szkodliwe cząsteczki, jak pestycydy, herbicydy, chlor i jego pochodne oraz metale ciężkie. Poprawiają jakość kranówki, dzięki czemu wydobędziesz głębszą esencję yerby.

Wybierz w tym celu dzbanek filtrujący BRITA. Dzięki niemu precyzyjnie zalejesz yerbę chłodną wodą. Możesz też za jego pomocą napełnić czajnik (ten sposób uchroni go przed kamieniem), w którym zagotujesz wodę na ciepły napar.

Jeśli chcesz stale korzystać ze świeżej i smacznej wody z kranu, możesz zamontować na nim specjalny filtr BRITA On Tap.

Koniecznie sprawdź: Czy można pić wodę z kranu?

Yerba mate – ile pić?

Pamiętaj, że yerba mate to źródło kofeiny. Z tego względu nie powinno się przesadzać z jej dziennym spożyciem. Optymalne są dwie porcje dziennie, oczywiście w zależności od potrzeb, sposobu zaparzania itp.

Yerbę możesz pić na najróżniejsze sposoby, lecz z zachowaniem umiaru. Zaleca się, by na początku przygody z tym napojem nie przekraczać 30 gramów dziennie. Pamiętaj jednak, że ten sam susz zalewa się wielokrotnie, nawet do 8-9 razy. Jedna porcja yerba mate może zawierać podobną ilość kofeiny co jedna filiżanka kawy.