Odwodnienie u dziecka

Te objawy powinny Cię zaniepokoić!

Jako rodzice nieustannie troszczymy się o nasze pociechy. Chcemy zaspokoić wszystkie ich potrzeby, wspierać rozwój i zapewnić zdrowy start. Dzięki temu na talerzach dzieci znaleźć można chrupiące, wypełnione witaminami warzywa, pełne dobrych kwasów tłuszczowych ryby, wysokiej jakości białko i pełnoziarniste zboża. Czy jednak są to jedyne elementy, o które powinniśmy zadbać, by maluchy otrzymywały to, co najlepsze w swojej diecie?

Jest jedna kwestia, o której wielu rodziców zapomina – przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów, głównie wody. Odwodnienie u dzieci nie tylko sprawia, że czują się one gorzej, lecz również może być realnym zagrożeniem dla zdrowia maluchów i starszaków. Jak wyglądają objawy odwodnienia u dziecka? Sprawdźmy!

Woda – źródło życia

Bez wody rozwinięcie się życia na naszej planecie byłoby niemożliwe. Otacza nas ona niemal z każdej strony. Jest też głównym składnikiem naszych ciał. Nawet nieduży jej ubytek może sprawić, że odczujemy bardzo negatywne skutki zdrowotne.

W naszej diecie woda obecna jest na kilka sposobów. Przede wszystkim jako:

  • woda mineralna i źródlana;
  • soki;
  • herbata;
  • kawa;
  • produkty mleczne;
  • warzywa;
  • owoce[1];
  • zupy.


[1] Odpowiednie nawodnienie – klucz do dobrego zdrowia - Serwis Narodowego Funduszu Zdrowia (nfz.gov.pl)

Spożycie wody – ile powinniśmy jej pić?

Lekarze i naukowcy nieustannie przypominają nam, że powinniśmy spożywać odpowiednie ilości wody każdego dnia. Co to jednak tak naprawdę znaczy? Jakie są normy dla ludzi w różnym wieku, różnej płci i o różnym poziomie aktywności?

Najmłodsi z nas – czyli niemowlęta – powinni wypijać codziennie od 100 do 190 ml wody na każdy kilogram swojego ciała. W większości płyny dostarczane w tym wieku pochodzą z mleka matki bądź specjalnej mieszanki dostosowanej do potrzeb maluchów.

Nieco starsze dzieci oraz dorośli mają większe potrzeby w kwestii spożycia wody:

  • od 1 do 3 r.ż. – 1250 ml;

  • od 4 do 6 r.ż. – 1600 ml;

  • od 7 do 9 r.ż. – 1750 ml;

  • chłopcy od 10 do 12 r.ż. – 2100 ml;

  • dziewczęta od 10 do 12 r.ż. – 1900 ml;

  • chłopcy od 13 do 15 r.ż. – 2350 ml;

  • dziewczęta od 13 do 15 r.ż. – 1950 ml;

  • chłopcy od 16 do 18 r.ż. oraz dorośli mężczyźni – 2500 ml;

  • dziewczęta od 16 do 18 r.ż. oraz dorosłe kobiety – 2000 ml[1].


[1] phe-2013-4-766.pdf (phie.pl)

Jak spożycie wody wpływa na organizm?

Woda jest nam potrzebna każdego dnia. Ma wpływ na homeostazę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową. Pomaga nam w termoregulacji naszego organizmu, ograniczając ryzyko przegrzania[1].

Objawy odwodnienia u dziecka oraz dorosłego można zaobserwować dosyć szybko. Wystarczy nieznaczny ubytek (ok. 2-3%), by pojawiły się bardzo przykre konsekwencje, m.in.:

  • problemy z pamięcią krótkotrwałą;
  • zmniejszenie objętości i zwiększenie gęstości krwi;
  • obniżenie koncentracji;
  • zmęczenie;
  • ból głowy;
  • problem z mówieniem;
  • zwiększenie temperatury ciała;
  • brak apetytu[2].

Skutki niedostatecznego spożycia wody są zagrożeniem zdrowia, a w skrajnych przypadkach także życia.


[1] phe-2013-4-766.pdf (phie.pl)

[2] Tamże

Odwodnienie niemowlaka i starszaka – niepokojące objawy

Dzieci – z racji tego, że ich ciała składają się w większej części z wody – dużo szybciej odczuwają skutki niedostatecznego spożywania płynów. U nich także ryzyko odwodnienia jest znacznie wyższe. Problematyczne jest także stwierdzenie takiego stanu u najmłodszych, którzy nie potrafią jeszcze przekazać nam swoich odczuć. Musimy być więc czujni i bacznie obserwować swoje dzieci.

Jeżeli zauważymy jeden z poniższych objawów odwodnienia, powinniśmy obserwować dziecko i w razie pojawiania się kolejnych wskazówek, jak najszybciej skontaktować z lekarzem:

  • rozdrażnienie i marudność;
  • spierzchnięte usta;
  • dużo większe niż zwykle pragnienie;
  • nieprzyjemny zapach z ust;
  • ciemny mocz o ostrym, brzydkim zapachu;
  • sucha skóra;
  • wysuszone błony śluzowe jamy ustnej;
  • przyspieszony oddech;
  • zapadnięte ciemiączko;
  • zapadnięte gałki oczne oraz wyostrzone rysy twarzy[1].


[1] Odwodnienie u dzieci – jak sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione? - Poradnik Gemini

Długotrwałe skutki odwodnienia u dzieci

Niedostateczne spożycie wody powoduje bardzo nieprzyjemne skutki, także te długotrwałe. Znacznie ciężej jest się z nimi uporać, dlatego tym bardziej powinniśmy zwrócić uwagę na odpowiednie ilości płynów w diecie naszych dzieci.

Długotrwały stan odwodnienia ma poważne konsekwencje, do których należą zaburzenia metaboliczne, układu sercowo-naczyniowego i ośrodkowego układu nerwowego. Może prowadzić też do tworzenia się kamieni nerkowych[1].


[1] Objawy, przyczyny i skutki odwodnienia u dzieci i niemowląt (1000dni.pl)

Odwodnienie u dziecka – jak mu zapobiegać?

Na co dzień dbanie o właściwe nawadnianie nie jest trudne. Wystarczy kilka prostych czynności, aby wyrobić u dzieci nawyk sięgania po zdrową i orzeźwiającą wodę.

Jeżeli chcemy, by nasze dziecko spożywało właściwą ilość płynów każdego dnia, zadbajmy o to, by zawsze miało wodę w zasięgu ręki. Korzystajmy z wygodnych bidonów, kubków niekapków albo tych ze słomką, by zapewnić maluchom i starszakom nieustanny dostęp do płynów. Jeżeli dziecko będzie widzieć wypełniony wodą bidon, jest większa szansa, że przypomni sobie o nawadnianiu. Świetnym pomysłem jest też korzystanie z wielorazowej butelki z wymiennym filtrem. Dzięki niej dziecko w wieku szkolnym może bez przeszkód dolewać sobie wody podczas wielogodzinnych lekcji albo korzystać z publicznych źródełek, np. w parku.

Pamiętajmy też, by dawać dobry przykład. Dzieci uczą się głównie przez naśladowanie. Prowadząc zdrowy tryb życia, uprawiając sporty, jedząc nieprzetworzone produkty oraz spożywając odpowiednie ilości wody, pokazujemy swoim pociechom właściwe postępowanie. Jeżeli preferujemy słodzone napoje, tłuste mięsa i pełne dodatków spożywczych ciastka, ciężko będzie nam namówić dzieci do innego postępowania niż nasze.

Wiele dzieci nie przepada za smakiem wody, zwłaszcza jeżeli poznały już kolorowe napoje. Nie oznacza to jednak, że stoimy na przegranej pozycji w kwestii zdrowego nawadniania naszych pociech. Możemy bowiem postawić na zdrowe dodatki, które urozmaicą smak wody, np.:

  • mrożone i świeże owoce, np. maliny, truskawki, winogrona, borówki, maliny, cytryny, pomarańcze;
  • zioła, np. mięta;
  • warzywa, np. ogórek.

Gdy nasze pociechy nie wyobrażają sobie niegazowanych napojów, możemy skorzystać z saturatora. Przy jego użyciu bez problemu nasycimy kranówkę gazem. Zaproponowane wyżej dodatki sprawią, że woda zyska ciekawy smak, a picie jej stanie się prawdziwą orzeźwiającą i pełną bąbelków przyjemnością!

Wyrobienie właściwych nawyków dotyczących picia wody ma wiele zalet. Dzieci, które piją wystarczającą ilość płynów są mniej narażone na otyłość.

A jeśli chcesz się dowiedzieć, jak uczyć dzieci o życiu w stylu zero waste, przeczytaj nasz artykuł „Ekologia dla dzieci” >>>