Zrównoważona moda: jak dbać o środowisko i kupować odpowiedzialnie?
Gdy widzisz ładny t-shirt na sklepowym wieszaku albo wrzucasz do internetowego koszyka nowy sweter, nie myślisz zapewne o tym, jak twoja decyzja o zakupie nowej odzieży wpływa na środowisko. W dobie mikrotrendów i łatwej dostępności ubrań w dowolnym stylu i rozmiarze nasza natura jest realnie zagrożona. Zdecydowanie mniej czasu potrzebujemy, by podjąć decyzję o zakupie. Często robimy to impulsywnie. A stosy odpadów tekstylnych i poziom oddziaływania produkcji ubrań na naszą planetę stale rosną. Jak powinniśmy kupować, by nie dorzucać cegiełki do degradacji środowiska naturalnego i czym jest zrównoważona moda? Sprawdź razem z nami.
Fast fashion, czyli szybka moda – jak wpływa na naszą planetę?
Rynek tekstylny odpowiada już za 10% światowej emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Poziom ten przewyższa nawet oddziaływanie na środowisko naturalne żeglugi morskiej oraz przelotów międzynarodowych. Według wyliczeń Europejskiej Agencji Środowiska w 2020 roku każdy mieszkaniec Unii Europejskiej odpowiadał za emisję średnio 270 kg dwutlenku. Wartość ta dotyczy jedynie zakupu produktów tekstylnych.
Twarde dane nie kłamią. Kupując kolejne zupełnie niepotrzebne nam ubrania, przyczyniamy się do niszczenia miejsca, gdzie żyjemy. Zła jakość powietrza, wysypiska śmieci pokrywające olbrzymie połacie biedniejszych krajów, mikroplastik panoszący się niemal wszędzie – oto skutki szybkiej mody. Nieustanne kupowanie nowych sztuk odzieży przekłada się realnie na jakość wody pitnej na całym świecie. Naukowcy szacują, że podczas jednego prania poliestrowej bluzki czy swetra, do wody dostaje się nawet 700 000 mikrowłókien plastiku – większość podczas kilku pierwszych prań. Kupując dużo i często, mamy więc realny wpływ na zanieczyszczanie naszego środowiska naturalnego. Mikroplastik dostaje się do mórz, jezior, rzek i wód gruntowych, z których przecież korzystamy każdego dnia, przygotowując posiłki czy nawadniając swoje organizmy. Nagromadzone w naturalnych zbiornikach resztki naszej odzieży niszczą ekosystemy, a zanieczyszczenie środowiska spowodowane produkcją tekstyliów negatywnie oddziałuje na zdrowie osób mieszkających w pobliżu fabryk. Zanim kupisz kolejny t-shirt, którego być może wcale nie potrzebujesz, pomyśl o tym, jakie niesie to za sobą zagrożenie dla całej naszej planety.
Kupuj odpowiedzialnie!
Miktotrend, czyli chwilowa moda na dany element odzieży, deseń, materiał czy ozdobę, to główny winowajca konsumpcjonizmu w sferze odzieży. W mediach społecznościowych, branżowej prasie i programach telewizyjnych promowane są bowiem nieustannie nowe rzeczy, których panowanie na ulicach i wybiegach trwa ledwie chwilę. Gdy dajemy się skusić na jedną, dwie czy pięć rzeczy, które są równie modne, co niepraktyczne, prawdopodobnie niebawem pozostaniemy z zalegającymi w szafie, zupełnie zbędnymi ubraniami.
Jak więc kupować odpowiedzialnie?
Przede wszystkim unikaj marek, które stawiają na szybką modę. To, co oferują, nie jest zazwyczaj najlepszej jakości. Jeszcze w roku 2000 firmy te produkowały zaledwie połowę tego, co obecnie. Dzisiaj każdą sztukę odzieży nosimy od 7 do 10 razy, zanim trafi ona do śmieci. Jeszcze 15 lat temu byliśmy bardziej zachowawczy w pozbywaniu się swoich ubrań i nosiliśmy je o ok. 35% dłużej. Szybka moda zanieczyszcza wodę, dostarcza aż 92 mln ton tekstylnych śmieci rocznie i wykorzystuje tanią siłę roboczą[1].
Dlatego też wybieraj marki lokalne, które wdrożyły etyczne i ekologiczne rozwiązania w swoim biznesie.
Czym powinny charakteryzować się takie firmy?
Oferowanie swoim pracownikom godnych warunków zatrudnienia. Jeżeli zależy ci, aby twoje ubrania powstawały etycznie, wybieraj marki, dla których pracownicy są ważni, posiadają odpowiednie umowy, są otoczeni troską i dobrze opłacani. Dla naszej planety najlepiej, by były to rodzime zakłady pracy, co zmniejsza odległość, jaką muszą pokonać ubrania, zanim do ciebie trafią.
Ekologiczne materiały. Aby ubrania w twojej szafie powstawały zgodnie z filozofią zrównoważonej mody, powinny być wykonane z odpowiednich materiałów. Najlepiej, gdy są to tkaniny pochodzące z recyklingu. Dzięki temu zamiast trafić na wysypisko, dostają one kolejne życie. Ekologiczne materiały są też przede wszystkim naturalne, niebielone chlorem i pochodzące ze sprawdzonych źródeł, np. certyfikowanych upraw bawełny.
Wysoka jakość. Dzięki odpowiedniej dbałości o każdy aspekt wykonania, możesz korzystać ze swoich ubrań przez długi czas. Niedoróbki, krzywe szwy, domieszki gorszych, syntetycznych włókien – to wszystko obniża czas korzystania z danej sztuki odzieży.
Klasyczne fasony. Jeżeli budujesz swoją szafę w oparciu o zasady zrównoważonej mody, nie wybieraj najnowszych trendów, lecz klasyczne kroje. Dopasuj je do swojej sylwetki i sprawdź, czy na pewno jest ci w danym ubraniu wygodnie. Dzięki temu odzież posłuży ci przez lata i stanie się bazą wielu ciekawych stylizacji.
A gdyby tak zamiast kupować ciągle coś nowego, zadbać o to, co już masz w swojej szafie? Skulkowany sweter, dżinsy z plamką przy kieszeni albo za szeroka w ramionach marynarka nadal mają szansę, aby stać się twoimi ulubionymi ubraniami. Odpowiednia troska o ubrania może znacznie wydłużyć czas ich użytkowania. Ważne jest, aby dostosować zabiegi pielęgnacyjne do rodzaju materiału.
Wełnę pierz ręcznie w chłodnej wodzie i odsączaj delikatnie pomiędzy dwoma ręcznikami. Susz na płasko i z daleka od nasłonecznionych miejsc. Jeżeli na jej powierzchni nie ma plam, możesz daną sztukę odzieży po prostu przewietrzyć. Wełna ma właściwości antybakteryjne, więc nie wymaga częstego prania w detergentach. Gdy pojawią się na niej nieestetyczne supełki, usuń je golarką lub specjalnym grzebykiem.
W przypadku jedwabiu także wybierz pranie ręczne. W letniej wodzie ze specjalnym płynem do takich tkanin zanurz ubranie i delikatnie je namocz. Nie może to trwać jednak zbyt długo, by nie uszkodzić jedwabnych włókien. Wystarczy naprawdę krótka chwila. Następnie wypłucz odzież w czystej, letniej wodzie. Odsączaj z nadmiaru wody podobnie jak wełnę i wieszaj do wyschnięcia na miękkim wieszaku.
Nawet o bawełnę trzeba się porządnie troszczyć. Nie przekraczaj zalecanej przez producenta temperatury prania. Wyjmuj ubrania z tego materiału od razu, gdy pralka zakończy swoją pracę. Przed suszeniem rozprostuj dokładnie każdą sztukę odzieży i równo powieś na suszarce. Nie mieszaj w praniu różnych kolorów oraz nie nadużywaj płynu do płukania tkanin, który nie sprzyja zachowaniu bieli.
Aby korzystać z tego, co masz już w szafie, znajdź dobrego krawca. Z jego pomocą możesz dostosować swoje ubrania do aktualnych potrzeb: zwęzić, poszerzyć, skrócić, wymienić zużyty fragment tkaniny albo z materiału, który był jednym rodzajem odzieży, zrobić coś zupełnie innego! Ciekawym sposobem na plamy na ulubionych ubraniach są gotowe naszywki albo samodzielne hafty. Baw się modą bez szkody dla planety!
Świadoma moda to nie jedyna przestrzeń, w której możemy wprowadzać proekologiczne zmiany – każdy dzień przynosi dziesiątki okazji do drobnych, ale znaczących wyborów. Jednym z najprostszych kroków jest rezygnacja z kupowania wody butelkowanej na rzecz filtrowania wody z kranu. Dzbanki filtrujące czy butelki sportowe z wbudowanym filtrem pozwalają drastycznie ograniczyć zużycie plastiku. Inwestując w dobry system filtracji, nie tylko oszczędzamy pieniądze, ale też redukujemy ślad węglowy związany z produkcją, transportem i utylizacją plastikowych opakowań. To prosty gest, który – pomnożony przez miliony gospodarstw domowych – może przynieść wymierną zmianę dla środowiska.
Drugi obieg rzeczy, czyli szansa na ekologię w modzie
Niemal każdy z nas ma w szafie wiele rzeczy, których nie nosi. A gdyby, zamiast wyrzucać niepasujące nam, choć nadal dobre ubrania, wymienić się nimi z rodziną i znajomymi? Drugi obieg odzieży to świetny sposób, by nie kupować kolejnych sztuk, ale cały czas odświeżać swoją kolekcję. Świetnym pomysłem jest organizacja spotkania, na które każdy przyniesie nieużywane już przez siebie rzeczy. W ten sposób mają one szansę znaleźć nowego właściciela. Działania te nie przyczyniają się też do produkcji kolejnych ubrań i napędzania sprzedaży sklepów oferujących szybką modę.
A może szafa kapsułowa?
Tworzenie szafy kapsułowej opiera się na koncepcji kupowania tylko takich ubrań, które można zestawić w wielu różnych stylizacjach. Odzież ta musi być dobrej jakości, ponieważ jest bardzo często używana. Szafa kapsułowa zapobiega gromadzeniu ubrań, które nosi się rzadko bądź wcale. Każdy z jej elementów jest dobrze przemyślany i pasuje do koncepcji stylu danej osoby. Najczęściej ubrania te mają klasyczne kroje i kolory, wykonane są z naturalnych, przewiewnych materiałów. Nieco bardziej wyrazistymi elementami są akcesoria, którymi można całkowicie odmienić stylizację.
Produkcja ubrań odpowiada za olbrzymie ilości dwutlenku węgla, który trafia do naszej atmosfery. Ponadto do wyprodukowania każdej sztuki odzieży potrzeba wielu tysięcy litrów wody, a ilość tekstylnych odpadów rośnie z roku na rok.
W jaki sposób kupować odpowiedzialnie?
Zwracaj uwagę na to, czy kupujesz odzież od troszczącej się o naturę marki. Zastanów się też, czy naprawdę potrzebujesz danego ubrania, czy jest to jedynie chwilowa zachcianka.
Co można zrobić, by nie kupować kolejnej odzieży?
Wymieniaj się swoimi ubraniami z rodziną i przyjaciółmi. Naprawiaj uszkodzone sztuki odzieży, zamiast wyrzucać je do kosza. Przerabiaj niemodne już ubrania na zupełnie nowe.
